RIPEFRI GRANITT ELLER AKTIVITET I BYROMMET?

Madammen har forfattet et flott leserinnlegg, som eg herved deler med dykk:




Det begynner å bli vår i lufta og tørt på bakken, og skatarane vil skate igjen på Edvard Griegs plass. Dersom dei får lov.

I fjor vår vart det introdusert eit nytt byrom i Bergen, Edvard Griegs plass, av Mette og Morten Molden as og Arne Sælen. Plassen og bygningane har fått diverse kritikk, men skatarane i Bergen var kjempeglade for endeleg å få ein slik skatespot som dei hadde venta på skulle dukke opp mellom all brusteinen. Kort tid etter at dei tok byrommet i bruk vart det satt opp ulike provisoriske og svært estetisk skjemmande hindringar for at dei ikkje skulle ha tilgang til curben/granittbenken på platået midt på plassen. Dei midlertidige hindringane fungerte ikkje, og den permanente løysinga var å sette inn stålskiver mellom granittblokkene som utgjer benken, slik at den ikkje lenger er mogleg å skate på.

Ein arkitekt bør sette pris på at skatarar tolkar og gir figurar eit nytt lag med meining. Han bør ta det som et kompliment når nokon responderer på strukturane han har teikna på den mest undersøkande, intime og aktive måten som det er mogleg å respondere på gjenstandar i eit byrom på. Ein som skater kjenner formen, teksturen, balansen, rommet og komposisjonen i byromselementa på ein heilt annan måte enn nokon av dei andre brukarane. Spør du ein skatar i Bergen kan han fortelle deg ikkje berre i kva for gater det er asfalt, brustein og heller, men også kva mellomrom det er mellom hellene, kor mange trinn dei ulike trappene i byen har, dimensjonane på trinna, og så vidare. En skatar, såvel som andre brukarar av byrommet, er aktiv i postproduksjonen av arkitekturen, medan arkitekten arbeider med planar og teikningar. Ein arkitekt som opererer i det offentlege rom bør ta inn over seg dette, at ein struktur sin funksjon og meining blir fullført og definert gjennom bruken og hendelsar, og ikkje i planprossessen. Det som ellers gjeld særleg for denne plassen er at det fyller eit steinbelagt tomrom med aktivitet og energi. Skatinga er også til underhaldning for dei som tar en utepils på Kafé Edvard, eller ein fin kontrast for dei som tar turen ut i pausen mellom satsane inne i Grieghallen.

Så kvifor er det satt opp skatestoppers på curben/granittbenken på Edvard Griegs plass? Fordi fargen på undersida av bretta smittar av på kantane på granitten og ved svært stor bruk over lang tid kan det i verste fall oppstå små hakk. Ingen av desse to vil uansett vere visuelt like forstyrrande for den heilheitlege formen av granittbenken som det metallskivene er. Det gjeld både metallbjelkane som var der frå starten av og dei som er sett på i ettertid. Spora frå skatinga bør sjåast som ein kvalitet ved gjenstanden som forteller om bruken og aksepterast som en del av det heile. Det bør vere en enkel ting å akseptere, fordi aktiviteten som skatarane har tilført dette byrommet er den mest vellukka delen av heile plassendringa. Skatestopparane bør fjernast.